Czym będzie karmione Twoje dziecko w stołówce szkolnej lub przedszkolu?

W poprzednim wpisie informowałam Was o ograniczeniu "śmieciowego jedzenia" w sklepikach szkolnych już od 1 września i pojawieniu się w ich miejsce zdrowego jedzenia. Duże zmiany dotyczą również karmienia naszych dzieci w stołówkach i przedszkolach. Przeczytajcie koniecznie bo zapowiada się rewolucja kulinarno-żywieniowa, która mam nadzieję ukształtuje w dzieciakach prawidłowe nawyki żywieniowe. 

Teraz najważniejsza praca przed nami rodzicami, abyśmy tego wysiłku nie zaprzepaścili, a wręcz dołączyli i wspierali swoje pociechy i jednostki systemu oświaty w szerzeniu i wdrażaniu edukacji żywieniowej w domu, w szkole i poza nią. Zachęcam każdego rodzica do tej lektury i wprowadzenia podobnych wymagań we własnej kuchni. 

Poniżej podaję wykaz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty od 1 września 2015 r. Wymagania te regulowane są Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.

Wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty:

1. Środki spożywcze stosowane w żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty dobiera się w taki sposób, aby:

• na całodzienne żywienie składały się środki spożywcze pochodzące z różnych grup środków spożywczych;
• posiłki (śniadanie, obiad, kolacja) zawierały produkty z następujących grup środków spożywczych: produkty zbożowe lub ziemniaki, warzywa lub owoce, mleko lub produkty mleczne, mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych, orzechy, nasiona oraz tłuszcze;
• w przypadku całodziennego żywienia jadłospis obejmował nie mniej niż cztery posiłki;
• w przedszkolach i innych formach wychowania przedszkolnego, w których dziecko spędza do 5 godzin, były podawane co najmniej 2 posiłki główne: śniadanie i obiad;
• obiad podawany w stołówce szkolnej dostarczał 30% całodziennego zapotrzebowania energetycznego, zgodnie z aktualnymi normami żywienia przy wyliczeniu średnioważonej normy dla danej grupy uczniów.

2. W żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty stosuje się:

a) produkty zbożowe lub ziemniaki (przetworzone):

• przy czym zbożowe produkty śniadaniowe zawierają nie więcej niż 15g cukrów w 100g produktu gotowego do spożycia,
• o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100 ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem,
• zawierające nie więcej niż 10g tłuszczu w 100g produktu gotowego do spożycia,
• jedną lub więcej porcji w śniadaniu, obiedzie oraz kolacji,
• trzy lub więcej różnych produktów z tej kategorii środków spożywczych w posiłkach obiadowych w tygodniu,
• nie więcej niż jedną porcję potrawy smażonej z tej kategorii środków spożywczych w tygodniu,
• przy czym do smażenia jest używany olej roślinny rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej 50% i zawartości kwasów wielonienasyconych poniżej 40%; 

b) warzywa:

• surowe lub przetworzone,
• bez dodatku cukrów i substancji słodzących 
• w przypadku przetworzonych – o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100 ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem, z wyłączeniem produktów poddanych naturalnej fermentacji mlekowej, takich jak: kwaszona kapusta lub kwaszone ogórki,
• w przypadku warzyw suszonych: bez dodatku cukrów i substancji słodzących,
• jedną lub więcej porcji warzyw każdego dnia w posiłku obiadowym,
• trzy lub więcej porcji surowych warzyw w posiłkach obiadowych w tygodniu,
• trzy lub więcej różnych warzyw w posiłkach obiadowych w tygodniu;

c) owoce:

• surowe lub przetworzone,
• bez dodatku cukrów i substancji słodzących,
• w przypadku owoców suszonych: bez dodatku cukrów i substancji słodzących, soli oraz tłuszczu,
• jedną lub więcej porcji owoców każdego dnia w posiłku obiadowym,
• trzy lub więcej różnych owoców w posiłkach obiadowych w tygodniu;

d) warzywa lub owoce, przy czym:

• w żywieniu całodziennym podaje się pięć porcji warzyw lub owoców, jedna porcja może być zastąpiona przez sok w porcji nieprzekraczającej 200ml,
• dodatek warzyw lub owoców podaje się w każdym posiłku każdego dnia w żywieniu przedszkolnym i całodziennym (w proporcji pomiędzy liczbą porcji warzyw i owoców w stosunku nieprzekraczającym trzech porcji warzyw na dwie porcje owoców);

e) mięso, ryby, jaja, orzechy, nasiona roślin strączkowych i inne nasiona:

• przy czym w przypadku orzechów i nasion: bez dodatku cukrów i substancji słodzących, soli oraz tłuszczu,
• jedną lub więcej porcji żywności z tej kategorii środków spożywczych każdego dnia,
• porcję ryby co najmniej raz w tygodniu,
• przy czym do smażenia jest używany olej roślinny rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej 50% i zawartości kwasów wielonienasyconych poniżej 40%,
• przy czym nie więcej niż jedną porcję potrawy smażonej w ciągu tygodnia szkolnego od poniedziałku do piątku, a w żywieniu 7–dniowym nie więcej niż dwie porcje potrawy smażonej w tygodniu;

f) tłuszcze spożywcze 

• oleje, masło, margaryny miękkie kubkowe niearomatyzowane lub ich mieszanki; 
• w przypadku smażenia jest używany olej roślinny rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej 50% i zawartości kwasów wielonienasyconych poniżej 40%;

g) mleko lub produkty mleczne:

• zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100g/ml produktu gotowego do spożycia,
• przy czym co najmniej dwie porcje mleka lub produktów mlecznych każdego dnia w żywieniu przedszkolnym i co najmniej trzy porcje w żywieniu całodziennym;

h) inne napoje:

• woda – naturalna woda mineralna nisko lub średniozmineralizowana, woda źródlana lub woda stołowa,
• napoje zastępujące mleko, czyli napój: sojowy, ryżowy, owsiany, kukurydziany, gryczany, orzechowy lub migdałowy:
• zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100ml produktu gotowego do spożycia, bez dodatku substancji słodzących 
• o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem,
• soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne: w porcjach nieprzekraczających 200ml, bez dodatku cukrów i substancji słodzących w przypadku soków warzywnych i owocowo-warzywnych, o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem,
• koktajle owocowe, warzywne, owocowo-warzywne na bazie mleka, napojów zastępujących mleko, czyli napoju: sojowego, ryżowego, owsianego, kukurydzianego, gryczanego, orzechowego lub migdałowego, produktów mlecznych lub produktów zastępujących produkty mleczne, 
• napoje przygotowywane na miejscu bez dodatku cukrów i substancji słodzących;
• herbata – w tym z: owocami, mlekiem lub napojami zastępującymi mleko, czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim,
• napary owocowe z naturalnym aromatem, w tym z owocami; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim,
• kawa zbożowa – w tym z: mlekiem lub napojami zastępującymi mleko, czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim,
• kakao naturalne – z: mlekiem lub napojami zastępującymi mleko, czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim,
• kompot owocowy,
• bez dodatku cukrów i substancji słodzących oraz tauryny, guarany i kofeiny;

i) inne produkty:

• sól: w procesie przygotowania posiłku jest stosowana sól o obniżonej zawartości sodu (sodowo-potasowa),
• sól nie jest stosowana po procesie przygotowania posiłku,
• przy czym w żywieniu zbiorowym należy uwzględnić, że dzienne spożycie soli powinno wynosić nie więcej niż 5g,
• zioła lub przyprawy świeże lub suszone bez dodatku soli,
• zupy, sosy oraz potrawy sporządzane z naturalnych składników bez użycia koncentratów spożywczych, z wyłączeniem koncentratów z naturalnych składników,
• zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100g/ml produktu gotowego do spożycia,
• zawierające nie więcej niż 10g tłuszczu w 100g/ml produktu gotowego do spożycia.

Autor: dr inż. Katarzyna Świąder, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW

Źródło: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.

#zywieniewszkole #zywieniewprzedszkolu